KÖYÜN TARİHÇESİ
Karahöyük Köyü'nün kuruluş tarihini incelediğimizde köye adını veren höyüğün özelliklerini ele almak gerekir.Höyük ile ilgili olarak ansiklopedik bilgilere göz attığımızda şu sonuçları elde ediyoruz.
MİDAEİON:Anadolu'da Frigya bölgesinde şehir.Adını Frigya kralı Midas'tan aldığı sanılır.Şehir,Eskişehir-Ballıhisar (Dorylaion-Pesinus) yolu üzerinde bulunması sebebiyle büyük bir önem kazandı.Midaeion'dan ilk defa Hellianikos söz eder.M.S.36'da S.Pampeius burada yakalandı.Şehrin Porsuk nehri kenarındaki Eskişehir'in (Dorylaion) 30 km.doğusundaki Karahöyük'te yer aldığı sanılır(1)
Anadolu'nun Phygia bölgesindeki kent.Doryliaon (Şarhöyük,Eskişehir) ile Pessinus (Ballıhisar) arasındaydı.Yerinin Eskişehir'in merkez ilçesine bağlı Karahöyük Köyü yakınında olduğu sanılmaktadır.Pessinus'la birlikte Kybele tapımının önemli merkezlerinden di (2)
Karahöyük Köyü'nün ilk kurulduğu yer bu höyüğün doğusuna rastlamaktadır.Bunu yapılan kazılar ve ev temellerinden anlamaktayız.Şimdiye kadar yapılan kazılarda,M.Ö. 1100 yıl evvelinde yerleşmenin bulunduğudur.
Köyün şimdiki kuruluış yeri 18,yy.dayanmaktadır.Köyün yaşlılarından aldığımız bilgilere göre,dedeleri çalılık bir alan olan köyün şimdiki yerine gelip yerleşmişlerdir.
Karahöyük Köyü'nün kuruluşunda ve kuruluş yeri seçiminde sosyal etkenlerden önce fiziki şartlar etkili olmuştur.Bunun en güzel örneğini köyün eskiden Porsuk Çayı ve onun kolu tarafından bir ada olarak çevrilmiş olmasından anlamaktayız.Değirmen arkı denilen bu kol,Porsuk Çayının derinleştirilmesi sonucu kurumuştur.
Diğer yönden de gerek su,gerekse toprak şartlarının uygunluğu,hem tarım,hemde hayvancılık için olumlu bir ortam hazırlamış bulunmaktadır.
Köy çevresinde,sonradan kurulmuş olan D.S.i lojmanı ve okul lojmanları haricinde toplu bir yerleşme vardır.Bu yerleşme olayını ve bunun tabii bir sonucu olan toplu yerleşme coğrafi çevrenin yarattığı bir sonuçtur.
Köyün doğusunun çok az miktarda söğütlük ve kavaklık,bunun dışında çayır ve tarlalar,batı kesiminde meyvelikler,güneyinde tarlalar ve kuzeyinde Porsuk Çayı bulunur. Köy sırtını Porsuk Çayı'na dayamıştır.
Karahöyük Köyü'nün yaylası yoktur.Köyde şu anda bulunan en eski yapı Ahmet Özer'in oğullarına ait olup 1890 yıllarında yapılmıştır.Diğer eski yapıların yerini,yeniden inşa edilen yapılar almışlardır
Köyün son 30 yılda yapılanmasında büyük gelişmeler gözlenmiş.Geçmişte köy önünden geçen Değirmen arkının (Sakarı deresi) kurumasından sonra burada bulunan tarlalar yerleşime açılmış.Köyün gelişme imkanı olmayan kuzey kesimi hariç diğer yönlere doğru büyümüş,Eskişehir'e göç vermesine rağmen köy gelişmiştir.Son dönemde yapılan tüm binalar betonerme olup çağa uygun tarzda inşa edilmişlerdir.(3)
Midaion/Karahöyük Eskişehir İlinin 30 km doğusunda ve ünlü Phryg kralı Midas adına kurulmuş, oldukça büyük ve iyi korunmuş bir höyüktür.
Alpu ovasına hakim bir alanda kurulan höyük Tunç Çağından Bizans Çağına kadar kesintisiz yerleşim görmüştür.
Yerleşim alanı höyüğün eteklerinde yaklaşık 500 m. Çapında bir alana yayılmakta ve kuzey doğu eteklerinde nekdopolle son bulmaktadır.
Anadolu Üniversitesi Rektörlüğü'nün maddi ve manevi destekleri ile Doç.Dr.A.Nejat Bilgen başkanlığında 18.06.2004-12.07.2004 tarihleri arasında Karahöyük(Midaion) yüzey araştırması yapılmıştır.
Çalışmalar sırasında höyükte kaçak kazı çukurları tespit edilmiştir.
Bu çukurların en büyüğünün höyüğün doğu eteklerinde ve höyüğün yanındaki türbenin batısında yer aldığı görülmüştür.
Buradaki kaçak çukurda Roma Dönemine ait bir yapının mimari elemanların dağıtıldığı görülmüştür.
Höyükte ve çevresinde daha önceki yıllarda yapılan kaçak kazılar sırasında çıkarılan eserlerden; Roma dönemine ait Asklepios Heykeli olarak da tanınan Erkek Portresi Heykeli, iki adet Asklepios heykelciği, steller ve sikkeler Eskişehir Arkeoloji Müzesinde, grifon röliefli ortostat ise Antalya Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir.
Phryg kralı Midas adına kurulmuş bir şehir olarak bilinen Midaion/Karahöyük, Eskişehir ilinin en büyük ve ünlü höyüklerinden biridir.
Roma ve Bizans döneminde de yazılı belgelere göre bölgenin en büyük yerleşimi olan Midaion'a yerli ve yabancı bilim adamları ve üniversiteler de ilgi göstermektedirler (4)
Karahöyük / Midaio - Eskişehir
Frig Kralı Midas tarafından kurulmuş bir şehir olarak bilinen Midaion / Karahöyük, Eskişehir’in büyük ve ünlü höyüklerinden biridir. Eskişehir’in 30 kilometre doğusunda, Porsuk Nehri kenarında, verimli Alpu Ovası'na hâkim bir yerde konumlanmıştır. 500 metre çapında, 20 metre yüksekliğindedir. İlk Tunç Çağı’ndan Bizans Çağı’na kadar kesintisiz yerleşim görmüştür. Yerleşim alanı höyüğün eteklerinde yaklaşık 500 metre çapında bir alana yayılmakta ve kuzeydoğu eteklerinde nekropolle son bulmaktadır.
Roma Çağı’nda adına sikke basılan şehirde Eskişehir ETİ Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü tarafından yapılan kazılarda aynı dönemde yapılmış köprü ayakları ortaya çıkartılmıştır. Höyükte ve çevresinde daha önceki yıllarda yapılan kaçak kazılar sırasında ele geçirilen eserlerden Apollon’un oğlu, tıbbın ve sağlığın tanrısı Asklepios'un heykeli, iki adet Asklepios heykelciği, mermer steller ve sikkeler Eskişehir ETİ Arkeoloji Müzesi’nde koruma altına alınmıştır.
Kaynak: Eskişehir Valiliği.(2014). Eskişehir Rehberi (5.Baskı)
….Her şeyden evvel XVII. ci asırdan sonra Anadolu’nun ziraî ekonomisinde meydana gelen tereddi ve bunlara bağlı olan kıtlıklar, isyanlar ve nihayet asayişsizliğin yarattığı eşkıyalık hareketleri... tesirlerini o zamanki yerleşme sahaları üzerinde göstermiş ve nispeten mahfuz yerler seçmek yoluna gidilmiştir. Meselâ : bölgedeki eşkıyalık ve köy basmalarını Paul Lucas eserinde tasvir etmektedir.Bu vesile ile XVII. ci asrın sonunda Eskişehir mıntıkasındaki asayişin mevcut olmadığı da anlaşılmaktadır. Çapulculuğun nispeten hissedilmediği kuytu sahalarda köylerin hiç yer değiştirmeden tutundukları görülürken, yağmaya açık olan sahalarda kır yerleşmesinin çok yerde tutunamadığı göze çarpmaktadır. Ve meselâ, Orta Sakarya vadisi ana yollardan tamamen uzak, dış muhitle hemen hemen hiç münasebeti olmayan bir saha olduğu için buradaki yerleşmenin tarihi (hiç bir değişiklik göstermeden) dört asırdan yukarı çıkmaktadır. Buna mukabil asayişin bozukluğu, eski yerleşmeyi bir taraftan açık sahalardan nispeten kapalı sahalara doğru çekerken diğer taraftan bazı köyleri de ovanın tamamen ortasına çekmiştir. Bilhassa porsuk nehrinin kenarında kurulmuş olan köyler, bu yönden tetkik edilirse, bunların ovaya değil, bilâkis nehrin bataklıkları arasında meydana getirmiş olduğu adalarda yerleştikleri öğrenilmektedir. Bu hususu A. de Mordtmann şöyle tasvir etmektedir : «Alikyan köyünün her tarafı bataklıklarla çevrili idi. Köye girmek için büyük bir kavis yaptık. Bu yere bataklık üzerinde bulunan iki setten geçiliyordu. Burada bataklık arasında yerleşmenin sebebi, daha evvelce mevcut olan başıbozuk ve eşkıyalardan korunmak içindir. Ve bu yeni kurulmuş olan köyün eski yeri buraya bir saat mesafededir.» Bundan başka K. Humann da eserinde Karahöyük köyü için şunları söylemektedir : «Karahöyük köyüne vardık. Nehrin bir kolu köyü çeviriyor. Eskiden Karahöyük köyü sakinleri bir tepede, nehrin sağ sahilinde ve daha doğuda imiş. Fakat eski derebeylerin yağma ve hücumları sebebiyle bu adaya gelip yerleşmişlerdir. Sonradan bu köy yerine gittim. Onlar evler ve camii terkedip nehir adasına gelmişler……(5)
| Karahüyük / Midaion |
Çizimler için tıklayın...
 |
Fotoğraflar için tıklayın...
 |
| |
|
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
805 m |
|
Bölge:
|
İç Anadolu |
|
İl:
|
Eskişehir |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
Karahüyük |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Yüzey Araştırması |
|
Dönem:
|
Erken Demir Çağı Orta Demir Çağı Geç Demir Çağı |
| |
|
| |
|
 
|
| Eskişehir il merkezinin 35 km doğusunda, Karahöyük Köyü'nün 1 km kuzey-kuzeybatısında, Eskişehir-Alpu yolunun 700 m kuzeyinde, Karahöyük Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Eskişehir İli'nin en büyük höyüklerinden biridir. Frigya Bölgesi'nin en kuzey ucunda, Tembris (Porsuk) Çayı kenarında ve Frigya Epictetos Bölgesi içinde, Porsuk-Alpu ovasına hakim bir yerde bulunur. 500x500 m çapında ve yaklaşık 20 m yüksekliğindedir. 1994 yılında T. Efe, 2004 yılında N. Bilgen tarafından yüzey araştırmaları yapılmıştır. Frig Kralı Midas'ın adından dolayı şehre Midaion denmiştir. Burada bulunan bir sikkede TON KTICTHN MIDAEWN yazmaktadır. Höyük 50x50 m'lik karelajlara bölünerek taranmıştır. Yüzeyden toplanan yoğun çanak çömlek parçaları arasında bol miktarda monokrom ve boyalı Frig malzemesi yer almaktadır. Ele geçen çanak çömlek parçalarından, höyüğün MÖ 3. binyıldan ititbaren kesintisiz yerleşim gördüğü anlaşılmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
(1) Meydan Larousse 13,Cilt.Sh.535
(2)Büyük Larausse 16.Cilt.Sh.8143
(3) YILDIRIM ,Güner-KARAHÖYÜK KÖYÜ MONOGRAFİSİ,Erzurum-1981 Sh.18 (Basılmamış Bitirme Lisans Tezi)
(4)Eskişehir İli Kültür ve Turizm Müdürlüğü (http://www.eskisehirkulturturizm.gov.tr adresinden alıntıdır.)
(5) Dr. Necdet Tunçdilek / İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü
